Arsenic poisoning (အာဆင္းနစ္) အဆိပ္သင့္ျခင္း

4-3-2013 Facebook ေက်းဇးူျပဳျပီး လက္ရွိ လူေတြေၾကာက္လန္႔ေနရတဲ့ အာဆင္းနစ္ ခဲဆိပ္အေၾကာင္း သိပါရေစရွင့္။

၂ဝဝ၇ စစ္တမ္းတခုအရ ႏိုင္ငံေပါင္း ၇ဝ က လူေပါင္း ၁၃၇ သန္းမွာ အနည္းနဲ႔အမ်ား ေသာက္ေရကေန အာဆင္းနစ္ အဆိပ္သင့္တာ ခံေနၾကရတယ္။ ေျမေအာက္ေရထဲမွာ ပါေနတာေသာက္မိရာကေန အဆိပ္သင့္တာက အမ်ားဆံုး ျဖစ္တယ္။
ခ်က္ခ်င္းျဖစ္တာမ်ိဳးဆိုရင္ ပါးစပ္ေကေန သတၲဳနံ႔ရေနမယ္။ တံေတြးမ်ားမယ္။ အျမိဳရခက္မယ္။ ဒိေနာက္မွာ ဝမ္းေလွ်ာတာ၊ အန္တာနဲ႔ ဆီးထဲေသြးပါတာေတြ ခံစားရမယ္။ ၾကြက္ကားေတြနာမယ္၊ ဆံပင္ကြ်တ္မယ္၊ ဗိုက္နာမယ္၊ ဆီးအေရာင္ မဲေနမယ္၊ ေရဓါတ္နည္းေနမယ္၊ ႏွလံုးခုန္မမွန္ျဖစ္မယ္၊ ေခါင္းမူးမယ္၊ စိတ္ကေယာင္ေျခာက္ျခားျဖစ္မယ္၊ ေရွာ့ခ္ ရမယ္။ တက္ႏိုင္တယ္။ အေရျပား၊ အဆုပ္။ ေက်ာက္ကပ္နဲ႔ အသဲေတြကိုလည္း ထိခိုက္ေစမယ္။ ေနာက္ဆံုး သတိလစ္မယ္၊ ေသဆံုးႏိုင္တယ္။ ရုတ္တရက္အဆိပ္သင့္သူ အသက္မေသရင္ေတာင္မွ အာရံုေၾကာထိခိုက္တာ ခံရႏိုင္တယ္။

နာတာရွည္ခံေနရသူေတြမွာ ဗီတာမင္ (ေအ) နည္းလို႔ ၾကက္မ်က္သင့္တာျဖစ္မယ္။ အေရျပားမွာ အေရာင္ေတြ (မဲ၊ နီ) ေျပာင္းမယ္။ အဖုအသီးေလးေတြထြက္မယ္။ လက္သည္းေတြမွာ (Mees' lines) အျဖဴစဥ္းေတြျဖစ္လာမယ္။ အသဲနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ထိခိုက္မယ္။ နာတာရွည္ကေန တခ်ိဳ႕မွာ ကင္ဆာျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ဆီးအိမ္၊ ေက်ာက္ကပ္၊ အဆုပ္ နဲ႔ အေရျပားကင္ဆာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

လုပ္ငန္းခြင္ကေနျဖစ္ေစတာေတြထဲမွာ မွန္စက္ရံု၊ သံမပါတဲ့သတၲဳေရာလုပ္ငန္း နဲ႔ (အီလက္ထေရာနစ္ ဆီမီကြန္ဒတ္တာ) လူပ္ငန္းေတြလဲ ပါတယ္။ ေၾကးနီနဲ႔ ခဲအရည္က်ိဳလုပ္ငန္း နဲ႔ သစ္သားစက္ရံုလုပ္ငန္းေတြမွာ အလုပ္လုပ္ရသူေတြလဲ အဆိပ္သင့္ၾကရတယ္။ စိုက္ပ်ိဳးေရးသံုး ပိုးသတ္ေဆးေတြထဲမွာ (အာဆင္းနစ္) ပါတာလည္းရွိတယ္။

လူေတြဟာ ေသာက္ေရနဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္သာမကာ ေလကေနလည္းရသလို အစားအေသာက္ကေနလဲ အာဆင္းနစ္ဓါတ္ ရေနၾကတယ္။ အသား၊ ငါး နဲ႔ ၾကက္သားေတြကေနရတယ္။ ၾကက္စာထဲမွာ (အင္တီဘိုင္ေအာတစ္) ေဆးတခ်ိဳ႕ေၾကာင့္ ရေစႏိုင္တယ္။ ဝိုင္ ခ်က္ဘို႔ စိုက္တဲ့အခင္းမွာ အာဆင္းနစ္မ်ားေနရင္ ေသာက္တဲ့ ဝိုင္ထဲမွာလဲ ပါေနမယ္။ ဆန္ (တမင္း) ထဲမွာလဲ ပါေနႏိုင္တယ္။

ေသြးနဲ႔ ဆီးကိုစစ္ရင္ သိမယ္။ Rapid urine spot tests အျမန္ဆီးစမ္းနည္းေတြကို သံုးတာမ်ားတယ္။ > 50 micrograms/L ဆိုရင္မ်ားေနတာျဖစ္တယ္။ ရုတ္တရက္အဆိပ္သင့္သူဟာ ဒိထက္ ၅ ဆ ကေန အဆ ၁ဝဝ အထိ ရွိႏိုင္တယ္။ အေမရိကားမွာ အလုပ္သမားေတြကို 35 µg/L total urinary arsenic သာရွိရမယ္လို႔ ကန္႔သတ္ထားတယ္။

WHO ကေနသတ္မွတ္ထားတာက ေသာက္ေရထဲမွာ အာဆင္းနစ္ 0.01 mg/L (10ppb) ထက္မပိုေစရလို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရရွည္ေသာက္ေနတဲ့ေရထဲမွာ 0.00017 mg/L (0.17ppb) ေလာက္သာရွိေပမဲ့ အဆိပ္သင့္တာခံစားရတယ္။

Treatment ဘယ္လိုကုသသလဲ
ေရမ်ားမ်ားနဲ႔ေဆးေၾကာ ျပစ္ပါ။ အစာလမ္းကေန ေသြးထဲစုပ္မဝင္ေစအာင္ Polyethelene glycol သံုးႏိုင္တယ္။ လိုအပ္ရင္ ေအာက္စီဂ်င္၊ ဒရစ္၊ ေသြးသြင္းေပးႏိုင္တယ္။ တက္ေနရင္ တက္တာကိုကုရမယ္။ နာတာရွည္ ေရေၾကာင့္ျဖစ္ရင္ အဲဒီေရကို ေကာင္းတာနဲ႔ အစားထိုးေပးရမယ္။

• Chelation နည္းသံုးတယ္။ Dimercaprol နဲ႔ Dimercaptosuccinic acid ေဆးေတြကိုသံုးတယ္။
• Potassium (ပိုတက္ဆီယမ္) ေဆးေပးရင္ ႏွလံုးခုန္မမွန္တာကို သက္သာေစမယ္။
• ၾကက္သြန္ျဖဴကလည္း ေကာင္းတယ္။ ဘဂၤလားဒက္မွာ ၾကြက္ေတြကို စမ္းသပ္လို႔သိရတာျဖစ္တယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၅-၄-၂ဝ၁၃