သိထားသင့္တဲ့အသည္းေရာင္အသားဝါဘီေရာဂါ (အပိုင္း-၃)

 (အသည္းေရာင္ အသားဝါေရာဂါနဲ႕ လြဲႏိုင္တဲ့ေရာဂါေတြကို ေျပာေနပါတယ္။)

ေမြးရာပါေသြးအားနည္းေရာဂါ (Thalassaemia)
အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါနဲ႕ မၾကာမၾကာလြဲတတ္ျပီး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း အျဖစ္မ်ားတဲ့ ေရာဂါတစ္ခုကေတာ့ သာလာဆီးမီးယား (Thalassaemia) လို႕ေခၚတဲ့ ေမြးရာပါေသြးအားနည္းေရာဂါပါပဲ။ သာလာ(စ္) (Thalas) ဆိုတာက ပင္လယ္လို႕ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ aemia ဆိုတာက ေသြး။ ဒီေရာဂါ ကို ေျမထဲပင္လယ္တဝိုက္မွာ စေတြ႕ေတာ့ အဲဒီတုန္းကထင္တာက ဒီေရာဂါဟာ ပင္လယ္တဝိုက္မွာပဲ ေတြ႕ရတဲ့ ေသြးအားနည္းေရာဂါလို႕ နာမည္ေပးခဲ့တာပါ။

ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တာလဲ
ေမြးရာပါမ်ိဳး႐ိုးဗီဇ ဂ်င္း (Gene) ေတြ ေျပာင္းလြဲကုန္လို႕ သာလာဆီးမီးယားေရာဂါ ျဖစ္တာပါ။ (Gene) ေတြေျပာင္းလြဲေတာ့ ဘာျဖစ္သလဲဆိုေတာ့ ေရာဂါသည္ေတြရဲ႕ ေသြးနီဥေတြထဲမွာ႐ွိတဲ့ ပ႐ိုတိန္းေတြေျပာင္းလြဲကုန္ ၿပီး၊ ေသြးနီဥေတြေပါက္ကဲြပ်က္စီးလြယ္ၿပီး၊ ေသြးအားနည္းေရာဂါရတာပါ။ လူေကာင္းတစ္ေယာက္ရဲ႕ ေသြးနီဥတစ္ လံုးဟာ သက္တမ္းအေနနဲ႕ ရက္ (၁၂ဝ)႐ွိေပမယ့္လို႕ သာလာဆီးမီးယားေရာဂါသည္ေတြရဲ႕ေသြးနီဥေတြ ကေတာ့ သက္တမ္း တိုသြားၿပီး ေစာေစာစီးစီး ပ်က္ကုန္တာေပါ့။
ဘယ္ေလာက္ဆိုးသလဲ
သာလာဆီးမီးယားေရာဂါဟာ တစ္ေယာက္နဲ႕တစ္ေယာက္ ေရာဂါ အႏု၊ အရင့္ ကြာပါတယ္။ ဂ်င္း (Gene) ေျပာင္းလြဲမႈေၾကာင့္ ေသြးနီဥေတြထဲမွာ ပ႐ိုတိန္းေျပာင္းလြဲမႈ အနည္း၊ အမ်ား ျဖစ္တာေပၚမူတည္ၿပီး ေရာဂါ အေကာင္း၊အဆိုး ကြာပါတယ္၊ သိပ္ဆိုးရင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဘဝမွာလည္း ကေလး ပ်က္က်သြားႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ အသက္ (၁ဝ)ႏွစ္ေလာက္အထိ ေနရတယ္။ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း သက္တမ္းေစ့ ပံုမွန္ေနရပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာေတြ
အသည္းေရာင္၊ အသားဝါေရာဂါနဲ႕ လြဲႏိုင္တယ္လို႕ ေျပာထားတဲ့အတိုင္း မ်က္လံုးနဲ႕ အသားေတြ ဝါတတ္ ပါတယ္။ ေသြးနီဥေတြ ေပါက္ကြဲတယ္ဆိုကတည္းက ေသြးနီးဥထဲကထြက္တဲ့ ဘီလီ႐ူဘင္ (Bilirubin) လို႕ ေခၚတဲ့ အဝါဓါတ္ဟာ ေသြးထဲမွာ တက္လာေတာ့ အသားဝါျဖစ္တာေပါ့။
ၿပီးေတာ့ ေသြးနီဥေတြ ပ်က္စီးကုန္လို႕ျဖစ္တဲ့ ေသြးအားနည္းတာ (Anaemia) ျဖစ္မယ္။ အသားအေရ က ဝါလည္းဝါ၊ ေသြးအားေလွ်ာ့ေတာ့ ျဖဴဖတ္ျဖဴေရာ္လည္းျဖစ္မယ္။
ေသြးအား လိုသေလာက္မ႐ွိဘဲ ေဟမိုကလိုဘင္ (Haemoglobin) ေခၚတဲ့ေသြးအားဟာ (၁ဝ)ေအာက္ေလာက္မွာ အၿမဲျဖစ္ေနေတာ့ ကိုယ္ခႏၶာအစိတ္အပိုင္းေတြဟာ လိုအပ္တဲ့ အာဟာရေတြမရဘဲ ကိုယ္ခႏၶာ မဖံြ႕ၿဖိဳးေတာ့ဘူးေပါ့။ ေရာဂါသိပ္ဆိုးတဲ့သူေတြဆိုရင္ အရပ္ပုပုေလးေတြျဖစ္ေနမယ္။
ေနာက္ထူးျခားတာတစ္ခုကေတာ့ မ်က္ႏွာပံုပန္း၊ အ႐ိုးေတြေျပာင္းလြဲကုန္တာပဲ။ သာမန္ လူေကာင္းေတြ မွာ လက္႐ိုး၊ ေျခ႐ိုးေတြကေန ေသြးနီဥေတြထုတ္ေပးတယ္။ သာလာဆီးမီးယားေရာဂါသည္ေတြမွာေတာ့ မ်က္ႏွာ အ႐ိုး၊ ခါးဆစ္႐ိုးေတြကလည္း ေသြးနီဥေတြ ထုတ္ေပးရတယ္။ အဲဒီမွာတင္ အ႐ိုးေတြ ပံုေျပာင္းကုန္တာေပါ့၊ မ်က္ႏွာကိုၾကည့္လိုက္ရင္ ႏွာေခါင္းျပားမယ္၊ နဖူးနည္းနည္းေမာက္မယ္၊ မ်က္လံုးေအာက္က အ႐ိုးဖုႀကီး ႏွစ္ခုဟာ ပိုႀကီးႀကီးလာမယ္၊ ၾကည့္လုိက္ရင္ သိပ္သိသာတယ္၊ ခါး႐ိုးေတြပါဝင္ၿပီး ေသြးနီဥေတြ ထုတ္ရရင္ေတာ့ ခါးဆစ္ ေတြမွာ ဖုေတြထၿပီး အခန္႕မသင့္ရင္ ေအာက္ပိုင္းပါ ေသတတ္တယ္။
ေသြးနီဥေတြ တျဖည္းျဖည္းနဲ႕သိပ္နည္းလာရင္ အ႐ိုးေတြတင္မကဘူး၊ အသည္းနဲ႕သရက္႐ြက္ကပါကူၿပီး ထုတ္ေပးရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အသည္းေကာ၊ သရက္႐ြက္ေကာ ႀကီးလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ လူပိန္းေတြ နားလည္လြယ္ေအာင္ သာလာဆီးမီးယားေရာဂါကို ဓေမြးရာပါ အသည္းႀကီး၊ သရက္႐ြက္္ႀကီး၊ ေသြးအားနည္း အသားဝါေရာဂါဓ လို႕ အမည္ေပးထားပါတယ္။

ဘယ္လိုအခါမ်ိဳးမွာလြဲတတ္သလဲ
သာလာဆီးမီးယားအျပင္းစားေရာဂါဆိုရင္ေတာ့ ၾကည့္လိုက္တာနဲ႕ကို သိသာပါတယ္။ အရပ္ပုမယ္၊ မ်က္ႏွာပံုပန္းသ႑ာန္ကလည္း သိသာတယ္။ ေသြးအားေတြနည္း၊ အသားဝါေနၿပီး ဗိုက္ကိုစမ္းလိုက္လို႕ အသည္း၊ သရက္႐ြက္ ႀကီးေနတယ္ဆိုရင္ ေသြးေတာင္စစ္စရာမလိုဘူး။ သာလာဆီးမီးယားေရာဂါမွန္း တန္းသိပါတယ္။ သာလာဆီးမီးယားနဲ႕ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ လြဲတတ္သလဲဆိုတာ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ သာလာဆီမီးယားေရာဂါ၊ အႏုစား မ်ိဴးမွာ လူပံုကလည္းမေျပာင္း၊ ေသြးအားလည္း သိပ္ မနည္းဘဲ အျပင္ပန္းၾကည့္႐ံုနဲ႕ သာလာဆီးမီးယားမွန္း လံုးဝ မသိသာလို႕၊ မ်က္လံုးေတြ ဝါေနတဲ့အခါမ်ိဳးမွာ အသည္းေရာင္ အသားဝါနဲ႕လြဲတတ္ပါတယ္။ ဒီလို လြဲတတ္တယ္ဆိုတာကို ဆရာဝန္ကသိဖို႕ လိုပါလိမ့္မယ္၊ မသိ ရင္ေတာ့ ေဆးကုတာလံုးဝလြဲမွားၿပီး ဒုကၡေတြ ေရာက္ပါလိမ့္မယ္။

မွတ္သားရမည့္အခ်က္ေတြ
၁။ အသည္းေရာင္ အသားဝါေရာဂါနဲ႕ သာလာဆီးမီးယား “ေမြးရာပါ အသည္းႀကီး၊ သရက္႐ြက္ႀကီး၊ ေသြးအားနည္း အသားဝါေရာဂါ” နဲ႕လြဲတတ္ပါတယ္။
၂။ အထူးသျဖင့္ အသားဝါေရာဂါ ခဏ၊ ခဏ ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ပိုၿပီး က႐ုစိုက္ပါ။
၃။ ဆရာဝန္ေတြအေနနဲ႕ မသိမျဖစ္ အသည္းေရာင္ အသားဝါနဲ႕ လြဲတတ္တဲ့ေရာဂါတစ္ခုပါ။

ပါေမာကၡခင္ေမာင္ဝင္း (အသည္း)
ဌာနမွဴး/အသည္းအထူးကုဆရာဝန္ႀကီး
အသည္းေရာဂါအထူးကုဌာန
ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီး