သိထားသင့္တဲ့အသည္းေရာဂါေတြ (အပိုင္း-၅)

အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါ
(အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါနဲ႕လြဲႏိုင္တဲ့ေရာဂါေတြကို ေျပာေနပါတယ္။)

ကြ်န္ေတာ့္ရဲ႕လူနာ (၇)တန္းေက်ာင္းသူေလးဟာ မ်က္လံုးက ဝါထိန္ေနပါတယ္။ လူကေတာ့ လံုးဝအေကာင္း ေဒါင္ေဒါင္ျမည္္ပဲ၊ ေျပးလႊားခုန္ေပါက္ေဆာ့ေနတာ၊ သိပ္မေဆာ့ဖို႕ မိဘေတြက တားရတယ္။ ဒီကေလးေလးကို သူ(၃)တန္းေလာက္ကတည္းက ကြ်န္ေတာ္ ၾကည့္ေပးေနတာပါ၊ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ေရာဂါ မဟုတ္ပါဘူး။ ေမြးရာပါ အသားဝါေရာဂါပါ။ ဒီကေလးေလး ရင္ဆိုင္ရတဲ့ ျပႆနာကေတာ့ ေက်ာင္းဖြင့္လို႕ အတန္းတစ္တန္းတက္လိုက္တိုင္း အတန္းပိုင္ဆရာမက အသားဝါေရာဂါဆိုျပီး ေက်ာင္းမတက္ဖို႕၊ ေနေကာင္းျပီး
အသားဝါေပ်ာက္မွ ေက်ာင္းကိုလာဖို႕ ေျပာပါတယ္။ အဲဒီလိုျဖစ္တိုင္း သူ႕အေမ ကြ်န္ေတာ့္ဆီေျပးလာတယ္။ "ဆရာလုပ္ပါဦး၊ သမီးေလး ေက်ာင္းဖြင့္လို႕ အတန္းသစ္ တက္ျပန္ျပီ၊ အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ ေထာက္ခံေပးပါ" လို႕ လာေျပာေလ့ ရွိပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္က သက္ဆိုင္ရာသို႕ "ဤကေလးသည္ ေမြးရာပါ အသားဝါေရာဂါရွိေနသူတစ္ဦး ျဖစ္ပါသည္။ မ်က္လံုးမ်ား ဝါေနေသာ္လည္း အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါ လံုးဝမဟုတ္ပါ၊ ကူးစက္မႈလည္း မရွိပါ၊ လက္ရွိအေျခအေနအရ က်န္းမာေရးႏွင့္ျပည့္စံုျပီး ေဆးကုသမႈခံယူရန္မလိုဘဲ ေက်ာင္းတက္ႏိုင္ပါသည္" ဆိုျပီး ေထာက္ခံစာထုတ္ေပးလိုက္မွ ကေလးေလးေက်ာင္းတက္လို႕ ရပါတယ္။
ဒီလို အသည္းေရာင္အသားဝါမဟုတ္ဘဲ မ်က္လံုးေတြ၊ ဆီးေတြဝါထိန္ျပီး လူကေကာင္းေနတဲ့ ေရာဂါလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ျမန္္မာႏိုင္ငံမွာလည္း မၾကာမၾကာေတြ႕ရပါတယ္။ ေမြးရာပါ အသားဝါေရာဂါ ေတြေပါ့။ ဒီလိုေမြးရာပါအသားဝါေရာဂါေတြထဲမွာ ျပီးခဲ့တဲ့အပတ္ေတြက ေသြးနီဥေတြေပါက္ကြဲျပီး ျဖစ္တတ္ တဲ့ သာလာဆီးမီးယားေရာဂါ (Thallasaemia) ေရာဂါေတြအေၾကာင္းကို ေရးခဲ့ပါတယ္။ အခု ကြ်န္ေတာ္ ေျပာျပမယ့္ ေရာဂါစုကေတာ့ ေသြးနီဥေတြေပါက္ကြဲတာမဟုတ္ဘဲ ျဖစ္တဲ့ အသားဝါေရာဂါေတြအေၾကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ေမြးရာပါအသားဝါေရာဂါမ်ား(Familial non-haemolytic hyperbilirubinaemias)
ဒီေရာဂါစုျဖစ္တဲ့ ေဝဒနာရွင္လူနာေတြမွာ ကုိယ္ခႏၶာထဲမွာ ပံုမွန္ထြက္ေနတဲ့ အဝါဓါတ္ (Bilirubin)ေတြကို စြန္႕မထုတ္ႏိုင္တဲ့ ေမြးရာပါခြ်တ္ယြင္းခ်က္ရွိလို႕ ျဖစ္တာပဲ။ အဝါဓါတ္ေတြကို အသည္း ထဲကေနတဆင့္ အျပင္ကို မထုတ္ျပစ္ႏိုင္ေတာ့ အဝါဓါတ္ေတြ ေသြးထဲမွာ လွ်ံတက္လာျပီး အသားဝါ ျဖစ္တာေပါ့။ အသားနဲ႕ မ်က္လံုးေတြ ဝါေပမယ့္ အသည္းကေတာ့ လံုးဝေကာင္းတယ္၊ အသည္းမေရာင္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အသည္းေရာင္အသားဝါ မဟုတ္ဘူး၊ ေမြးရာပါ အသားဝါေရာဂါလို႕ပဲ ေခၚရပါမယ္။ အသည္းထဲ မွာ အဝါဓါတ္ကို ေခ်ဖ်က္စြန္႕ပစ္တဲ့ေနရာတစ္ေနရာရာမွာ ေမြးရာပါ ခ်ိဳ႕ယြင္းေနတာပါ။ အဲဒီေတာ့ အဝါဓါတ္ ေခ်ဖ်က္တဲ့ေနရာ ဘယ္နားမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ ခ်ိဳ႕ယြင္းတယ္ဆိုတာေပၚမူတည္ျပီး ေရာဂါ အေကာင္း၊ အဆိုး ကြာပါတယ္။ ငယ္ငယ္ေလးနဲ႕ ေသသြားႏိုင္တဲ့အဆင့္ေတြရွိသလို အသက္ၾကီးတဲ့အထိ ဘာမွမျဖစ္ဘဲ သက္တမ္းေစ့ေနရတဲ့ ေရာဂါသည္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီလို ေမြးရာပါ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ေရာဂါ ႐ွိတဲ့အထဲက အေတြ႕ အမ်ားဆံုးေရာဂါတစ္ခုကိုပဲ ေျပာျပပါမယ္။

ေဂး(လ္)ဘတ္ေရာဂါစု (Gilbert Syndrome)
အဲဒီလို ေမြးရာပါအသားဝါေရာဂါေတြ အဆင့္အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိေနတဲ့အထဲမွာ အမ်ားဆံုးေတြ႕ရတဲ့ေရာဂါ ကေတာ့ (၁၈၅၈)မွာေမြးျပီး (၁၉၂၇)ခုႏွစ္္မွာ ကြယ္လြန္သြားတဲ့ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပါရီျမိဳ႕က သမားေတာ္ၾကီး ေအာ္ဂတ္စတင္ေဂး(လ္)ဘတ (Augustin Gilbert) စျပီးေတြ႕တဲ့ အမ်ိဳးအစားပါ။ စေတြ႕တဲ့လူနာမည္ေပၚ ယူျပီးေတာ့ ေဂး(လ္)ဘတ္ေရာဂါစု (Gilbert's Syndrome) လို႕ နာမည္ေပးထားပါတယ္။ ေမြးရာပါ မ်ိဳး႐ိုးလိုက္တဲ့ေရာဂါ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘာလို႕ျဖစ္တာလဲ
ဒီေရာဂါစုရဲ႕ ျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္းကေတာ့ အသည္းထဲမွာ ဘီလီ႐ူဘင္ အဝါဓါတ္ကို အရည္ေပ်ာ္ျပီး စြန္႕ထြက္သြားေအာင္ မလုပ္ႏိုင္တာပါ။ (deferiency in hepatic bilirubin glucuroinsation)
ေရာဂါလကၡဏာေတြ
၁။ အသားေတြ၊ မ်က္လံုးေတြ ဝါေနပါတယ္။
၂။ ေသြးထဲမွာ ဘီလီ႐ူဘင္ အဝါဓါတ္ တက္ေနပါမယ္၊ ဒါေပမယ့္လို႕ ဘာေရာဂါေဝဒနာမွ မခံစားရပါဘူး။
၃။ စမ္းသပ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အသည္းလည္း မၾကီး၊ သရက္႐ြက္လည္း မၾကီးပါဘူး။
၄။ အသည္းေရာဂါလကၡဏာေတြ မေတြ႕ရပါဘူး။

ဘယ္လိုခံစားရမွာလဲ
ဒီေရာဂါရွိတဲ့လူေတြမွာ အသားဟာ ဝါလိုက္၊ ေလ်ာ့လိုက္နဲ႕ပါ၊ ဒါေပမယ့္ ဝါတာကလြဲလို႕ လူနာမွာ ဘာမွမခံစားရဘဲ ပံုမွန္သြားလာလႈပ္ရွားလို႕ ရပါတယ္။
ဘယ္လိုကုမွာလဲ
ဘာမွကုစရာမလိုပါဘူး။ အျမဲတန္း ဝါေနတဲ့ေရာဂါပါ။ လူနာနဲ႕ သူ႕ပတ္ဝန္းက်င္က လူေတြကို သေဘာေပါက္ေအာင္ ရွင္းျပထားရပါမယ္။

မွတ္သားရမယ့္ အခ်က္ေတြ
၁။ အသားနဲ႕ မ်က္လံုးေတြဝါတိုင္း အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါ မဟုတ္ပါဘူး။
၂။ ေမြးရာပါ ဘီလီ႐ူဘင္ကို စြန္႕မထုတ္ႏိုင္တဲ့ အသားဝါေရာဂါေတြ ရွိပါတယ္။
၃။ အဲဒီလိုေရာဂါေတြထဲမွာ ေဂး(လ္)ဘတ္ေရာဂါ (Gilbert Syndrome) စုေတြက အေတြ႕အမ်ားဆံုး ေမြးရာပါ အသားဝါေရာဂါပါ။
၄။ အသည္းေရာဂါလကၡဏာ လံုးဝမရွိပါ၊ ဘာမွလည္း မခံစားရပါ။
၅။ ကုစရာမလိုပါ။
 
ပါေမာကၡခင္ေမာင္ဝင္း(အသည္း)